भारतातील कर रचना

भारतीय कर रचनेमध्ये करांचे प्रत्यक्ष कर आणि अप्रत्यक्ष कर अशा दोन प्रकारांत वर्गीकरण केले जाते.
केंद्राचे महत्त्वाचे कर - प्राप्तिकर, कस्टम डयुटी , केंद्रीय अबकारी कर. केंद्र शासनास सर्वाधिक कर महसूल हा अबकारी कर या अप्रत्यक्ष करापासून मिळतो

केंद्र शासनाचे प्रत्यक्ष कर:

• प्राप्ती कर, कार्पोरेशन कर, संपत्ती कर, देणगी कर, इस्टेट डयुटी 
• प्राप्तिकर व् कार्पोरेशन कर यांचा 'उत्पन्न करात' समावेश होतो 
• देणगी कराचा संपत्ती करात समावेश होतो 
• कार्पोरेशन करास 'महामंडळ कर' किंवा 'कंपनी कर' असे म्हटले जाते 

१ - प्राप्तिकर:

• प्रत्य्क्ष कर 
• लवचिक व प्रगतशील कर 
• प्राप्तिकरतील कही उत्पन्न केंद्राकडून राज्यांना दिले जाते 

२ - कार्पोरेशन कर:

• केंद्राचा महत्त्वाचा प्रत्यक्ष कर 
• मोठया कंपन्यांना नफ्यावर आकारला जातो 
• कार्पोरेशन करातील वाटा केंद्राकडून राज्यांना कधीच दिला जात नाही 

३ - संपत्ती कर व देणगी कर:

• उत्पन्न व संपत्ति यावर केंद्र शासन कर बसविते 

केंद्र सरकारचे अप्रत्यक्ष कर: अबकारी कर, जकात कर 

१ - अबकारी कर:

• यालाच केंद्रीय उत्पादन कर असेही म्हणतात 
• देशात उत्पादन होनारया सर्व वस्तूंवर हा कर आकारला जातो
• महत्त्वाचे - दारुसारखी अल्कोहोलयुक्त मादक पेये व अफू, गांजा यासारख्या गुंगी आणणार्या पदार्थांवर अबकारी कर आकरण्याचे अधिकार राज्यांना आहेत
• दारु, अफू, गांजा ही मादक पेये वगळता इतर सर्व देशाअंतर्गत वस्तूंच्या उत्पादनावर अबकारी कर आकारण्याचे अधिकार केंद्र सरकारला आहेत 

२ - जकात कर:

• केंद्राचा महत्त्वाचा अप्रत्यक्ष कर 
• आयात-निर्यात मालावरील करांचा जकात करात समावेश होतो 
• यातील उत्पन्न राज्यांना दिले जात नाही